Robot Yapımına Nereden Nasıl Başlamalıyım?

Robot yapmak tabirini biraz daha özelleştirmek gerekmektedir. Burada bahsettiğimiz robot yapımı konusu, çizgi izleyen robot, engelden kaçan robot, dengede duron robot gibi, çok yüksek düzeyde elektronik bilgisi ve kodlama bilgisi gerektirmeyen, hem elektroniğin hem robotiğin hem de kodlamanın mantığını kavratan ve tabiki eğlendiren uğraşlardır. Bu nedenle bu yazıda temelde bir mikro kontrolcü ve sensörlerden oluşan ve hareket elemanları bulunduran robotlardan bahsedeceğiz. Bu tür robotlar yapmak, hem eğlenmek hem de birşeyler öğrenmek için nereden başlamalı, nasıl yapmalı?

Robot yapımı ile uğraşmak, farklı sensörleri kullanmak ve bir mikro kontrolcü programlamak insana temel manada pratik açıdan birçok katkı sağlar. En başta teknik olarak birşeyler hayal ederken artık bu sensörleri, motorları nasıl kullanacağınızı anlamış olduğunuzdan, daha karmaşık fikirleri gerçeye dönüştürmede size yardımcı olur. Yani bir cihaz prototipi yapacaksanız örneğin, robot yapımı uğraşlarınızda kullandığınız komponent ve kodlar çok işinize yarayacak demektir.

Robot yapımı ve robotik uğraşların insana neler kazandıracağını başka bir yazımızda detaylıca anlatmayı planlıyoruz. Kısaca özet geçmek gerekirse, hayal kurma ve fikir yürütme gücünüzü artırır diyebiliriz. Gelelim bu yazının konusuna, peki bu uğraşa nereden başlamalıyız, nasıl bir yol izlemeliyiz, atolyemizde veya malzeme çantamızda neler olmalı, kursa mı gitmeliyiz yoksa internetteki eğitim videoları yeterli olur mu sorularına kısaca değinelim.

Robot Yapımında Hangi Kartı Kullanmalıyım, Yazılım Öğrenmek Gerekli Mi?

Bu uğraş sürecinde yapacağınız robotlar üzerinde sensörler, motorlar ve alıcılar gibi bir çok elektronik ve elektromekanik bileşenler olacak. Bu bileşenlerden gelen sinyalleri okuyup yorumlamak ve bu yorumlar doğrultusunda robotun yapmasını istediğimiz işlemleri yaptırmak için motorları kontrol eden bir kontrolcümüz olacak. Bu en basitinden bir mikrodenetleyici veya mikro işlemci olabilir. Piyasada bir çok alternatif vardır. Bunların içerisinde ise hem doküman ve kaynak bolluğu hem de kullanım kolaylığı açısından Arduino başlangıç ve orta seviye uğraşlar için ideal bir mikro kontrolcü kartıdır. Yani biraz daha samimi bir dille anlatmak gerekirse, piyasayı Arduino etkisi altına almış durumda ve bir yığın eğitim ve uygulama videosu, yazısı var. İşiniz kolaylaşır ve rahat olur.

Robot yapımı ve robotik kodlamaya yeni başlayacak kişilere orta düzey, bol sensörlü bir arduino seti almasını tavsiye edebiliriz. Böylece internetteki eğitim videolarını da izlerken aynı zamanda uygulamış da olursunuz. Bunun yanında programlama dili veya kodlama öğrenip öğrenmemenin gerekip gerekmeyeceğine de değinelim. Arduino programlamak için ayrı bir programlama dili öğrenmeye gerek yoktur başlangıçta. Arduino kodlama işlemi bilgisayarınıza indirip kuracağınız bir bilgisayar programı (IDE) üzerinden gerçekleşiyor. Yani bu IDE’yi indiriyorsunuz, açıyorsunuz ve başlıyorsunuz yazmaya… Peki ne yazıyoruz? Kod yazıyoruz, hayırlı olsun.

Arduino Kodlamak için ayrı bir programlama dili öğrenmenize gerek olmadığını belirtmiştik. Bu kod yazmayacağınız manasına gelmiyor tabi ki. Arduino kodlama, normal kodlama dillerine göre çok daha basitleştirilmiş ve arduino ve komponentlere yönelik olarak özelleştirilmiş bir kodlama yapısı ile gerçekleştirilir. Kolay ve anlaşılır olması için olabildiğince basitleştirilmiştir. Şöyle diyelim, bir rduino setiniz var ve kodlamanın “k” sını bilmiyorsanız, 10 dk lık bir eğitim videosu ile anlayarak, bir led yakma ve söndürme projesi yapabilirsiniz. 20 dk lık bir video ile ise mesafe sensörü veya ışık sensörü ile ortamdan veri almayı öğrenebilirsiniz. Evet, kolay ama basit değil, bu uygulamalar bu gün hobi endüstrisini aşmış sanayi uygulamalarına kadar ilerlemiş boyutlarda.

Özet olarak, Arduino başlangıç ve orta düzey uygulamalar için idealdir, kodlama işini de çok fazla kafaya takmaya gerek yoktur.

Robotistan’ın Başlangıç Arduino seti için tıklayın

İnternetteki Eğitimler Yeterli Olur Mu Yoksa Bir Robotik Kursuna Gitmeli Miyim?

İnternet gibi bir araca sahip bir nesiliz. Bu imkanı sonuna kadar kullanmalıyız diye düşünüyoruz. Robot yapımı ve robotik kodlama uğraşlarında birçok yeni şey öğrenmeniz gerekecektir. Bir robot nasıl yapılır, ağırlık sensörü nasıl kullanılır, servo motor kontrolü nasıl yapılır, lcd ekrana yazı nasıl yazdırılır ve bir çok sorun ve sorun ile karşı karşıya kalacaksınız.

Robot yapımı uğraşına başlamak için hangi kontrol kartı kullanılır kısmında Arduino önerisinde bulunmamızın temel sebeplerinden birisi de Arduino kartının bir açık kaynak kart olması. Açık kaynak demek herkesin yapabileceği şekilde gereklşi bilgiler paylaşılmış, kısıtlanmamış ve geliştirmelere açık bir proje demektir. Hal böyle olunca internet üzerinde bir çok eğitim dökümanı oluşturulmuş ve bu açık kaynak kültürüne katkı sağlamak için yapılan projelerin büyük bir kısmı bila bedel ve bila lisans paylaşılmıştır. Burada ama çok ciddi bir sorun ortaya çıkıyor değerli dostum, bilgi karmaşası…

Bir örnekle açıklamak gerekirse, diyelim ki engelden kaçan robot yapmak istiyoruz. Bunu internette aratınca karşımıza çeşit çeşit engelden kaçan robot ve engelden kaçan araba çıkıyor. Hangisini yapacağız? Kimisi üç tane hcsr 04 mesafe sensörü kullanmış 2 motor kullanmış, kimisi bir adet mesafe sensörü kullanmış ama onu da bir servo motora bağlamış, kimisi 4 adet motor kullanmış, kimisi 9v luk pil kullanmış kimisi batarya kullanmış vs vs vs.. Eğer bu karmaşa içerisinden yapmak istediğiniz projeyi seçip, o projeyi de çok yiyi anlattığını düşündüğünüz bir doküman/blog/video buylduysanız ve bulabiliyorsanız işleriniz çok kolay: Ama bu karmaşa içerisinde boğuluyorsanız geçmiş olsun.

Burada eğer iyi bie eğiticinin çektiği videolara, yazdığı yazılara ulaşabilirseniz karmaşa azalacaktır. Biz eğitim videoları olarak Lezzetli Robot Tarifleri kanalını ve Robotistan’ın eğitim videolarını tavsiye ediyoruz. Eğer belirli bir ön bilgiye sahip olursanız tüm internet deryası sizin arkadaşlar, bizim tavsiyemiz başlangıç için, yüzmeyi öğrenene kadar yani. Yoksa internet kaynaklarının sonu yok gibi bir şey.

Robotik kodlama veya sırf arduino ve elektronik için bir kursa gitme fikri açıkçası çok çekici gelmiyor bize. Bunun yanında tabiki çok ciddi avantajları da var. En basitinden bir hat yaptığınızda hemen danışabileceğiniz bir eğitmen veya arkadaşlarınız olacaktır. İnternetin asosyal durumu ortadan kalkacağı için diğer insanların arasında sosyal bir ortamda öğrenme gerçekleşecektir. Belki kursta öğrendikleriniz daha kalıcı olacaktır. Bunun yanında ilgi alanlarınızın örtüştüğü insanlarla tanışma, fikir alışverişinde bulunma gibi bir çok avantajınız olacaktır.

Buraya da bir özet geçmek gerekirse, imkanınız varsa internet kaynaklşarının yanına bir de kursn ekleyin deriz. Ama imkanınız yoksa veya tercih etmezseniz de internet kaynakları size bol bol yetecektir.

Peki Robot Yapımı Hobisine Başlarken Nelere İhtiyacınız Olacak?

Başlangıç için gerekenler; Arduino setini bir kere dolabımıza koyuyoruz. Bir çok robot yapımı uygulamasında Arduino kullanacaksınız çünkü. Bunun yanında bir küçük tornavida seti almanızı tavsiye ederiz. Bir küçük pense de yanına ekleyebiliriz. Bunlar elinizde olduğu sürece başlamanız için hiçbir engeliniz kalmayacaktır.

İşlerim biraz daha kolaylaşsın istiyorsanız; bir havya alabilirsiniz. En basitinden en lüksüne kadar makas çok geniş. Tercih sizin. Bunun yanında uğraştığınız masayı yıpratmamak ve daha iyi çalışmak için bir kesme matı alabilirsiniz. Bir adet kumpası ve ölçü aletini de (multimetre) çantanıza koydunuz mu, meydan sizindir.

Biraz daha ileriye gidelim o zaman; Tornavida takımını ve pense takımını genişletebilirsiniz. Çalışma masanıza bir de küçük veya orta mengene hiç de fena olmaz. Böyle bir çalışma ortamına şarjlı matkap ve kıl testereyi de eklemek gerekir tabiki. Kabloları hala dişinizle soyuyorsanız bir diş hekimi ile evlenmenizi tavsiye ederiz. Bir de kablo soyma aleti alıp elinizin altına koyabilirsiniz. Makaron diye bir şey varç kabloları bağlayınca çok işe yarıyor kerata, bundan da değişik ölçülerde bir miktar alabilirsiniz.

Abartalım mı, hadi; Bu iş benim mesleğim olacak, ben çok uğraşacağım, kendimi de geliştireceğim diyorsanız, o zaman çalışma prtamınıza bir adet d yazıcı almanızı öneririz. Böylece istediğiniz robot parçasını basma imkanınız olur. Bir süre sonra ona verdiğiniz parayı kurtaracaktır. Bu yazıcımızın yanına da bir adet osiloskop ekleyebiliriz. Güzel bir atolye oldu, bir de avuç taşlama verelim size o zaman tam olsun. Ama komşuları rahatsız etmemek şartıyla…

NOT: İster atolye olsun ister çalışma masası olsun gerekli güvenlik önlemlerini almanız önemlidir. Bunun için standartlarına uygun uyarı yazıları asmanızı tavsiye ederiz. Elektrikle uğraşırken, matkap veya taşlama kullanırken güvenlik tedbirlerinizi alın. Yapıştırıcılardan, boyalardan çıkan kimyasal gazlara çok fazla maruz kalmayın. Robot yapacağım diye sağlığınızdan olmayın.

Gelelim Gerçeklere; Acı Gerçekler:

Robtik uğraşlar aslında bol acılı adana veya süs biberi turşusu gibidir arkadaşlar. Acı çekseniz de birşeyler yapmaya başladıkça zevk alırsınız yaptığınız işten. Belki ilk uygulamanızda Arduinonuzu yakacaksınız, belki bir ledi bile yakamayacaksınız, belki bunlarla uğraşırken birçok şeyden fedakarlık edeceksiniz. Gezip dolaşamayacaksınız, harçlığınızdan artıracaksınız belki. İşler yhiç de yolunda gitmeyecek, her videoda çok basit bir şekilde anlatılan RFID uygulamasını siz günlerce uğraşıp yapamayacajksınız belki de. Belki de kullanmak istediğiniz komponentin nasıl kullanılacağını çözmek için Çince öğrenmeniz gerekecek.

Hatta belki de çevrenizdeki aç kurtlar sizi biraz iş yapabilen birisi olarak görüp elektronik işlerini yaptıracak ve vefa kartından, minnet cüzdanından ödeme yapacak. Belki koca göbekli üç kuruş parası olan insanların wc de aklına gelen “efsane” projeleri hayata geçirmek için beyin patlatacaksınız ve bir sonucu olmayacak. Belki çevreniz arkadaşlarınız hatta aileniz içinde alay konusu olacaksınız, bu uğraşlar okulunuzu etkileyecek, sosyal hayatınızı etkileyecek. Belkiler çok, hiç biri başınıza gelmese de bu negatif belkilerin bir çoğu başınıza gelecektir. Bunlara hazırlıklı olun.

Bu iş başlamadan ilgi çekicidir. Başlayınca kolaydır. İlerleyince zorlaşır. Ama istediğiniz için yaptığınız bir iştir. Sizi fikirlerinizi ortaya koyma konusunda techizatlandırır. İnsanlığa belki bir katkı sağlamanızın önünü açabilir. Diğer yazılarımızda görüşmek üzere.