ROBOT YAPIMI (ROBOTLAR NASIL YAPILIR, EVDE KUMANDALI KARTONDAN ROBOT YAPIMI)
Robotlar ve robotik kodlama kavramları son 10 sene içerisinde ciddi manada ilgi görmeye başladı. Bu ilginin çok fazla sebebi olmakla birlikte başlıca sebepleri internet erişiminin yaygınlaşması, sosyal medya üzerinde viral olan videolar, okullarda STEM labaratuvar ve atolyelerinin kurulması, bunlarla birlikte robot yapımının ve robotik kodlamanın kolaylaşması sayılabilir. Artık günümüzde bir genç veya ortaokul öğrencisi veya orta yaş bir hobici, bir robot yapmaya karar verdiğinde yüzlerce doküman bulabiliyor. Gerekli parçalara kolayca ulaşabiliyor. İhtiyaç duyduğu tasarımları iki üç günlük araştırmalarla birilerine yaptırabiliyor veya kendisi yapabiliyor. Ek olarak bu tasarımları ürettirme imkanı da çoğaldı. Özellikle 3d yazıcı kullanımının yaygınlaşması ise bu alanı daha profesyönel bir seviyeye taşıdı.
Bu yazımızda genel olarak robot yapımı hakkında, rehber ve fikir verici içerikler sunmayı hedefledik. Günümüzde insanların robot yapımı ile alakalı aklındaki sorulara tek bir yazıda cevap bulabilmelerini amaçladık. Bu tabi ki imkansız bir hedef olmakla beraber, sizlerden gelen yeni sorular ve öneriler doğrultusunda geliştirmeyi düşündüğümüz bir yazı olacaktır. Bu sebeple eklememizi istediğiniz, yararlı bulduğunuz konuları ve yetersiz bulduğunuz alanları bize gerek sosyal medya hesaplarımızdan, gerek bu yazıya yorum yaparak, gerekse bilgi@robotyapimi.com email adresimizden bildirirseniz hem bu yazının yaşayan bir yazı olmasına katkıda bulunmuş olursunuz. Şimdi başlayalım.
Robot Nasıl Yapılır
Robotlar, genel manada dış ortamdan veriler alarak bu veriler doğrultusunda bir iş yapan, hareket eden mekanizmalardır. Bunun yanında robot kelimesi teknik manasının dışında çok daha geniş bir manada kullanılmaktadır. Bu genel mana ise herşeye “robot” ismi takılmasına olanak sağlamaktadır. Bu genel manada iş makineleri bile birerrobot olarak nitelendirilebilir. Biz de bu yazımızda, daha sosyal bir üslup takip edebilmek adına bu genel manada robot kelimesini kullanacağız.
Robotlar, genel olarak elektronik, elektromekenaik ve mekanik bileşenlerden oluşur.
Mekanik bileşenler, robotun iskeletini oluşturan elemanlardr. Robotlarda kullanılan şase malzemeleri, vidalar, kollar, kayış, dişli ve rulmanlar bu mekanik aksamda değerlendirilebilir.
Elektromekanik bileşenler ise, step motorlar, elektromagnetik (selenoid) valfler, rölelelr gibi elektrik enerjisisnin hareket veya titreşim gibi mekanik enerjiye dönüştüğü elemanlardır. Bunlardan sık kullanılanları servo motorlar, step motorlar, dc motorlar, fırçasız dc motorlar ve redüktörlü motorlardır.
Elektronik bileşenler ise robotun beyni diye tabir edebileceğimiz, genelde fiziksel bir hareketi olmayan ama elektronik işlemleri yapan elemanlardır. Bunların başında robotun bütün herşeyini kontrol eden mikrodenetleyici (mikro kontrolcü) ve mikroişlemciler gelir. Bu bileşenler genel karar algoritmalarının yürütüldüğü birimlerdir. Robotun kontrol merkezidir. Mikroişlemcilerin bağlı olduğu diğer elektronik elemanlar ise, mosfetler, diyotlar, kapasitörler, sürücü devreleri gibi diğer elektronik bileşenlerdir. Bu kısım anakart diye tabir edilebilir. Bu anakartın bağlı olduğu, robotu robot yapan, yani çevreden bilgi aldığı elektronik bileşenlere ise “sensör” adı verilir. Sensör denilen bu algılayıcılar, robotun farklı yerlerinde bulunabilir. Bu sensörler, sıcaklık sensörü ise ortamın veya bir nesnenin sıcaklık bilgisi hakkında bilgi almaya yarar. HCSR-04 gibi bir mesafe sensörü ise yerleştirildiği yerden ultrasonik prensiplerle mesafe-uzaklık bilgisi alır. İvme sensörü ise robotun ivmesi hakkında, ph sensörü ise ortamın asit mi baz mı olduğu hakkında, gaz sensörü ise ortamda belirli bir gazın yoğunluğu hakkında, LDR gibi bir ışık sensörü ise ortamın ışık şiddeti hakkında veriler alarak anakarta bilgi yollarlar.
Robotun bileşenleri bunlardır. Bu bileşenler teknik manada bir robot için olan bileşenlerdir. Buna ek olarak misal kartondan robot yapımı dediğimzide, bu bahsimizin yalnızca galatlaşmış bir manada robot olduğunu, yaptığımız şeyde bu bileşenlerin olma zorunluluğunun olmadığını belirtmek isteriz. Genel olarak toplum, insan hariç insana benzeyen; canlı hariç canlıya benzeyen her nesneye “robot” ismini yakıştırmakta ve böyle kullanmaktadır.
Robotlar, türüne göre yapım aşamasında zor veya kolay olabilir. Misal kartondan robot yapacaksanız evinizde bulunan bir karton kutu, makas, yapıştırıcı malzeme işinizi görebilir. Yürüyen robot yapmak isterseniz, bunlara ek olarak bir motor, pil, kablolar ve anahtar da lazım olacaktır.Bir çizgi izleyen veya dengede duran robot yapacaksanız, size gereken şeyler arasında sensörler, arduino gibi bir mikrodenetleyici, servo veya dc motorlar ve biraz da kodlama/elektronik bilgisi lazım olacaktır. Robotların nasıl yapıldığı tamamen robota özgüdür. Web sitemizde birçok robotun nasıl yapıldığı ile ilgili içerik mevcuttur. Bu kapsamda “Arduino İle Yapılabilecek 34 İlginç Robot” yazımız size yardımcı olabilir.
Elektronik Robot Yapımı
Teknik manada robot kelimesi çevresinden bilgi alan ve bu bilgiler doğrultusunda hareket veya diğer işlemleri yapan makineler için kullanılır. Bu makinelerde haliyle elektronik aksamlar bulunur. Bu bakımdan robotlar profesyönel ve hobi diye ikiye ayrılabilir. Burada endüstride kullanılan robot kolları, Boston Dynamics veya FESTO gibi firmaların robotlarını profesyönel kategorisinde değerlendirebiliriz.
Hobi veya amatör sayılabilecek robotlar için elektronik robot yapımı kavramını biraz daha açabiliriz. Bu tür robotlar, ortaokul, lise, üniversite öğrencileri; profesyönel hobiciler veya merak edenlerin yaptığı robotlardır. Bu robotlara çizgi izleyen robotlar, robot el projeleri, robot kol projeleri verilebilir. Genel olarak bu ekosistemde Arduino tabanlı çalışmalar yaygındır. Arduino, kullanımı, kodlama kısmı ve devre kurulumu oldukça basitleştirilmiş bir mikrodenetleyici modülü diye tabir edilebilir. Bu modül ile yüzlerce çeşit robotik veya elektronik proje yapmak mümkündür.
Robot yapabilmek için gerekli elektronik bilgisi, proje bazlı olarak veya sistematik olarak öğrenilebilir. Biz proje bazlı öğrenilmesi taraftarıyız. Proje bazlı öğrenmede, örnek olarak robot el projesi yapmaya karar verirsiniz. Bu amaçla araştırmalara başlarsınız. Robot el çeşitleri, kullanılan servo motorlar, fleks/esnek sensörler, motor sürücüleri, kodlar neler diye araştırırken birçok şeyi öğrenirsiniz. Bizim bu yöntemin taraftarı olmamızın sebebi ise, bu yöntem ile önce ihtiyacı oluşturup sonra ihtiyaç duyulan bilginin öğrenilmesidir. Yani önce bilgi açlığı sonra bilgi. Bu şekilde daha etkili ve kalıcı bir öğrenme gerçekleşecektir.
Sistematik öğrenme yönteminde ise, bir kurs, bir eğitim videosu listesi veya bir kitap takip ederek en baştan başlayıp düzenli bir şekilde öğrenme yöntemidir. Okullardaki sistemdir yani. Bu sistemin en büyük eksikliği, insan tabiatına ters olmasıdır. İnsan tabiatı ihtiyaç duymadığı bir şeyi öğrenmek istemez ve hep aynı cevapsız soruyu tekrarlar: İyi de, bu gerçek hayatta ne işimize yarayacak? İşte bu soruya karşılık en etkili yöntem, bu soruya mahal bırakmamaktır. Yani önce ihtiyacı oluşturup sonra konuyu öğrenmek veya öğretmek… Yani proje bazlı öğrenme.
Uzaktan Kumandalı Robot Nasıl Yapılır
Artık toplutaşımalarda bulunan ekranlarda bile bir robot yapımı videosu görebiliyoruz. Hepimiz de haliyle ilgi duyuyoruz. Çünkü insan doğasında tüketime yatkınlık olduğu kadar üretime yatkınlık da vardır. Biz de onun gibi yapmak ve üretmek istiyoruz. (Bu istekten çocuk yapıyoruz hatta 😉
Sosyal medyadan tutun da toplu taşıma raçlarına kadar her yerde en sık gördüğümüz robot çeşidi ise uzaktan kumandalı robotlar. Peki uzaktan kumandalı robot nasıl yaplır?
Uzaktan kumandalar, elektromagnetik dalgaları kullanarak alıcıya belirli bir veriyi aktaran elektronik komponentlerdir. Uzaktan kumanda çeşitleri, isimlerini yazsak telefonunuzun zor yükleyeceği kadar fazladır. Bunun için en basit ve erişilebilir iki uzaktan kumanda ile başlayalım. Bunlardan birisi, çarşıda pazarda satılan uzaktan kumandalı arabalardaki sistem. Uzaktan kumandalı robot yapacaksanız böyle bir araba alarak, içerisinde bulunan bu sistemi kullanabilirsiniz. Bu Sistem ayrı olarak da satılabilmeke beraber zaten bir oyuncak fiyatına denk gelebilmektedir. Bu yüzden gidip bir uzaktan kumandalı araba alırsanız, hem bi süre oynarsınız, hem de söktüğünüzde motorlar, pil yuvaları ve vidalar gibi bir sürü başka komponente sahip olursunuz.
Bir diğer kumanda çeşidi ise infrared kumandalar. İsmi sizi korkutmasın, bildiğiniz tv, led kumandaları. Bu kumandalar da kullanılabilir. Bu kmadaları arduino ile kullanarak tv kumandası ile robot yapımı mümkündür mesela. Bu kumandaların üzerinde birçok buton vardır. Bu butonlara, robotunuzun yapmasını istediğiniz birçok hareketi ekleyebilirsiniz. Bunun yanında RC hobicilerin kullandığı daha profesyönel kumandalar, bluetooth modülü ile yapılan, wifi modülü ile yapılan ve telefonunuzla kontrol edilen kumandalar kullanmanız mümkündür ve sizi çok geliştirecektir.
Robot Yapımı Proje Ödevi
Robot yapımı konusu, ilkokuldan başlayarak, üniversite dönemlerine kadar hemen her dönemde öğrencilerin gündemine girebilir. Özellikle ortaokul, lise ve üniversite eğitimleri sırasında, fen ve teknoloji odaklı dersler kapsamında robot yapımı proje ödevi verilebilmektedir. Bu ödevlerin öğrencilere brçok katkısı bulunmaktadır. Robot yapımı proje ödevlerinin öğrencilere katkılarını şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Temel ekektrik elektronik bilgisi edinilir. Öğrenciler robot yapımı ile ilgili bir proje yaparken temel elektronik devre elemanlarını, sensörleri, elektrik ve elektroniğin temellerini öğrenirler.
- Temel kodlama deneyimi edinirler. Öğrencilerin yapacağı robotlar çoğunlukla elektronik bileşenlerin yanı sıra kodlama ve algoritma gerektiren projeler olacaktır. Öğrenciler bu kodları kopyalayıp yapıştırma yöntemi ile bile yapsalar, bu onlara birşeyler katacak, kodlama konusunda, robotik kodlama hakkında korkularını yenmelerini sağlayacaktır.
- Düşünme enstürmanları genişleyecektir. Robotik projeler, insana otomasyon bilgisi kazandırır. Bu nedenle robotik proje ödevleri yapan öğrenciler, günlük hayatta birşeyleri nasıl otomatik hale getireceklerine dair düşünme yöntemleri geliştirebilirler. Örnek olarak engelden kaçan robot proje ödevi yapan bir öğrenci, otomatik kapı veya otomatik musluk yapma fikrini bu projeden edindiği bilgilerle gerçekleştirebilecektir.
- Grup çalışması becerileri gelişir. Robotik proje ödevlerinde çoğunlukla perojeler gruplarla yapılır. Öğrencinin sosyal bir grup içerisinde belirli bir amaç doğrultusunda hareket etmesi, üstlendiği görevi yerine getirme sorumluluğu kazanması, robot apımı proje ödevleri ile bir miktar sağlanmış olur.
- Geleceğe hazırlar: Robotik teknolojiler, temel manada elektronik, sensör ve kodlama bilgisi artık sadece mühendislik veya teknik alanlarda faliyet gösteren kişiler için değil, söz gelimi bir edebiyat öğretmeni için bile gerekli hale gelmiştir. Bu bakımdan robot yapımı proje ödevleri ile öğrenciler bir mekatronik mühendisi olmayı hedeflemeseler bile geleceğe hazırlanacaklardır.
Okul Öncesi Robot Yapımı
Robotik kodlamanın önemi anlaşılmaya başladıkça ebeveynler de bu konuda daha ciddi ve dikkatli bir arayış içerisine girmişlerdir. Bu nedenle birçok anne baba çocuklarına daha okula başlamadan önce robotik eğitimi vermek veya verdirmek istemektedir. Bunun için okul öncesi robotik kodlama kursları aramakta, okul öncesi robot yapımı hakkında güvenilir eğitim birimleri aramaktadırlar. Bu amaçla kreşlerde bile robotik eğitimi verilmeye başlanmıştır. Geleceğin teknolojisine, bilimine ayak uydurabilen bireyler yetiştirmenin yolunun okul öncesinden başlayarak çocuğun zihin alıcılarını açmakla mümkün olduğu düşünülmektedir.
Burada dikkat edilmesi gereke noktalar vardır. Bir yetişkine anlatılan robotik dersleri ile okulöncesi bir çocuğa anlatılan konular ve anlatım üslubu aynı olmayacaktır. Okul öncesi seviyesinde yapılan robotlar ile bir Elektrik Elektronik Mühendisliği öğrencisinin yaptığı robot bir olmayacaktır. Okul öncesi robot yapımında yapılan robotlar daha öğretici ama daha temel, basit robotlar olacaktır. Yani belki teknik manada robot demek mümkün olmayan, ama bilinç ve fikir oluşturan çalışmalar olacaktır. Zaten okul öncesi dönemde okuma yazma bilmeyen bir çocuğa kodlama öğretiyorum demek biraz iddalı bir yaklaşımdır.
Bunun yanında kodlama olmasa bile oyunlaştırma yaklaşımı ile algoritma mantığını öğreten okulöncesi robot kitleri, okul öncesi robotik kodlama oyuncakları da mevcuttur. Burada unutulmaması gereken şey, çocuğun zorlanmaması, oyunun akışına kapılmasının sağlanmasıdır. Çünkü unutulmamalıdır ki bu eğitimden amaç çocuğu heveslendirmek ve meraklandırmaktır. Temel amaç bilgi öğretmek değildir. Çocuğun zorlanması, bu eğitimi sevmemesi veya robotik kodlama oyuncakları ile ilgilenmemesi gayet olası ve normaldir.
Okul öncesi robot yapımı ve robotik kodlama eğitiminde birdiğer önemli nokta ise güvenliktir. Çocuğun kesinlikle bu uğraşlar esnasında yalnız bırakılmaması gereklidir. Yapılan robotlarda kullanılan parçaların mümkünse küçük, kolay yutulabilir olamaması gerekmektedir. Çocuğun bu parçaları ağzına götürmemesi sağlanmalıdır. Elektrikle ilgili noktalarda çocuk uzak tutulmalıdır. Lehim havyası, silikon tabancası gibi sıcak aletler mümkünse kullanılmamalı, kullanılacaksa bile azami dikkatli kullanılmalıdır. Matkap, şarjlıtornavida, kesici ve delici aletler kullanılmamalı, yine illa ki kullanılacaksa tüm güvenliktedbirleri alınmalıdır.
https://www.instructables.com/Halloween-Popsicle-Stick-Craft/
https://www.instructables.com/Makedo-Cardboard-Construction-in-the-Classroom/
https://www.instructables.com/TILT-Balancing-Game-Console/
https://www.instructables.com/Paper-Racing-Caterpillars/
ARAMA LİNKİ https://www.instructables.com/teachers/projects/?groups=k-2
Robot Yapımı (KOLAY)
Robot yapımı deyince insanların aklına genel olarak karmaşık ve zor süreçler gelir. Bunun yanında günümüzde özellikle internet üzerindeki kaynakların bolluğu ve çeşitliliği, gerekli malzemelere erişim imkanının artmış olması, robot yapımını kolaylaştırmıştır. Hatta yeni geliştirilen platformlar, kodlama kısmını bile oyunlaştırarak halletmenize olanak sağlamaktadır. Robot yapımı gün geçtikçe daha kolay bir hale gelmektedir.
Bir örnek üzerinden gidecek olursak, robot el yapmak istediğinizi düşünelim. İlk yapmanız gereken şey, internet üzerinde “robot el yapımı” kelimesini aratmak olacaktır. Bu aramayı yaptığınızda karşınıza onlarca robot el nasıl yapılır, robot el yapımı, basit robot el yapımı başlıklı sayfa çıkacaktır. İŞTE NASIL YAPILACAĞINI BULDUNUZ. Buraya kadar bir sorunumuz yok. Şimdi ise gerekli parçalara nereden ulaşacağınızı düşüneceksiniz. Robot el için elektronik parçalar gerekecektir. Bunlar, Arduino, servo motorlar ve flex sensörler olabilir. Bunları da basit bir internet araması ile bulabilirsiniz. Kaldı plastik parçalar. Robot el plastik parçaları diye yapacağınız aramalarda da 3d yazıcılar ile basılmış plastik parçaları satan bir sürü satıcı bulmanız mümkün.
Ayrıca bizim ROBOT YAPIMI web sitemizde de bununla ilgili birçok dökümanaulaşabilirsiniz. Robot Marketi bölümümüzde ise birçok robot parçasının satışını yapmaktayız.
Ha robotların yapımı kolaylaştı eyvallah ama bize zaten yapımı kolay robotlar lazım, yazılım kodlama bizi bozar diyorsanız size keyifli birkaç öneride bulunabiliriz:
- YÜRÜYEN ROBOT YAPIMI
- Titreşim motorlu örümcek robot yapımı
- İpte yürüyen robot yapımı
- Çizgüneş enerjili robot yapımı
- Suyla ilerleyen robot yapımı
Kartondan Robot Yapımı
Krton, dünyadaki birçok insanın ulaşabileceği bir malzemedir. Kimisi umursamadan çöpe atarken, kimisi onunla soğuktan korunacak bir kulübe yapr. Bilinçli olmamız gereken, geri dönüşümünün olduğunu aklımızdan çıkarmamamız gereken bir malzemedir. Biz de bu kısımda bu kartonlarla yapılabilecek robotlardan bahsedeceğiz.
Çocukluk yıllarımızda bile TV ekranlarında kartondan, karton kolilerden veya karton kutulardan ilginç objelerin, evlerin hayvanların yapıldığı programlar vardı. Her çocuk gibi biz de ilgiyle izler ve bazen de yapmaya uğraşırdık. Günümüzde de bu alanda sanat sayılabilecek orjinallikte çalışmalar yapan insanlar var. Bu çalışmalarını ise yine günümüzün yaygın iletişim aracı olan internet üzerinden he sergiliyor hem de nasıl yapılacağına dair videolar ve eğitim yazıları, bloglar yazıyorlar. Biz de bunlardan birkaç tanesini burada listeledik. Bu yazılarda ve videolarda, kartondan robot yapımı hakkında içerikler bulunabilir. Yazıların çoğu İngilizce olsa da, bu gözünüzü korkutmasın Zira yapım aşamalarını, yeteri kadar fotoğrafla anlatmışlar ve doğrusu kartonu maket bıçağı ile kesmek gerektiğini anlamak için İngilizce bilmemize de gerek kalmıyor.
Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=f3CCvpY267Y
https://www.instructables.com/Cardboard-Crane/
https://www.instructables.com/Cardboard-Grabber/
https://www.instructables.com/CARdboard-2/
https://www.instructables.com/Cardboard-Mechanical-Toy/
https://www.instructables.com/Cardboard-Quadcopter-1/
