İKİNCİ EL VEYA KULLANILMIŞ STEP MOTORLAR HAKKINDA HERŞEY
Step motorlar, bir tam dönüşü adımlara bölerek hareket eden fırçasız dc motor türleridir. Step motorlar; robotik uygulamalar, 3d yazıcı ve cnc projeleri, yazıcı tarayıcı sistemler, konveyör veya besleme üniteleri, kamera hareket kontrolü ve bunlara benzer çok fazla uygulama alanına sahiptir. Bu uygulama alanlarında tercih edilmelerinin başlıca sebebi ise hassas hareket kontrollerine izin vermeleridir.
İKİNCİ EL STEP MOTOR ALIRKEN İŞİNİZİ KOLAYLAŞTIRACAK BİLGİLER
Bu yazımızda yapmak istediğiniz step motor uygulamalarında kullanacağınız ikinci el step motorlar hakkında bilgiler vereceğiz. Başlamadan belirtmek isteriz ki bu bilgiler uygulamaya yönelik pratik bilgilerdir. Bu bilgiler örneğin bir cihazdan söktüğünüz step motoru elle kısaca nasıl test edeceğinizi, ikinci el parçalar satan bir yerden aldığınız motorun kablo sıralamasını nasıl bulacağınızı ve alırken basitçe nasıl test edeceğinizi kapsar.
1- İKİNCİ EL STEP MOTORLAR HANGİ CİHAZLARDAN ÇIKAR?
İkinci el step motorlara birçok farklı yerde rastlamamız mümkündür. Bunlar arasında yazıcı ve fotokopi makineleri, hareketli kameralar, sahne aydınlatma sistemleri, atm’ler, bazı oyuncaklar, pos cihazları (içlerindeki termal yazıcılar) sayılabilir. Genel olarak piyasada satılan step motorlar bu tür cihazlardan sökülmüştür.
Step motorları kendiniz elinizde bulunan veya hurdacılardan aldığınız bu tür cihazlardan kendiniz sökebileceğiniz gibi satın da alabilirsiniz.
2- İKİNCİ EL VEYA SÖKÜLMÜŞ STEP MOTORLAR SAĞLAM OLUR MU?
Step motorlar genel itibariyle çabuk bozulan motorlar değildirler. İç kısımdaki sargılar, rotor ve stator kısmı muhafazalı olduğu için uzun ömürlü olurlar. Bununla birlikte kullanıldığı mşartlara ve sökülme şekillerine bağlı olarak hasar görmüş olabilirler.
İkinci el step motorlar genel olarak söküm sırasında hasar görürler. Bu hasarlar ise sökümcünün sökme esnasıda darbe uygulamasından veya fazla kuvvet uygulayarak şaft milini bükmesinden kaynaklanır. Ayrıca yine söküm taşıma ve depolama kaynaklı kablolarında veya konektör/soketlerinde hasarlar olabilir. Bu hasarlar çoğunlukla gözle veya elle tespit edilebilmektedir. Bu yöntemleri yazımızın devamında açıklayacağız.
3- SÖKÜLMÜŞ VEYA 2. EL STEP MOTORLARIN SAĞLAMLIĞINI MEKANİK OLARAK KONTROL ETMEK
Step motorlar genel olarak sağlam bir yapıya sahip olsalar da bazen söküm esnasında hasar alırlar, bazen de depolama şartlarından dolayı tolanma veya pas tutma durumları olabilir. Bu gibi durumlarda step motorda hasar olup olmadığını temel olarak elle kontrol edebiliriz. Mekanik kontrol aşamalarını şöyle sıralayabiliriz:
1- Motorda aşırı derecede, çı9karılamayacak şekilde kir veya pas olup olmadığını kontrol edin.
2- Motor gövdesinde veya şaftında veya kablo/konektör kısmında ciddi hasar olup olmadığını gözle kontrol edin.
3-Motor şaftını elle döndürmeye çalışın. Dönüyor mu? Eğer bir sorun yoksa ya kolayca dönecektir veya, genelde yüksek torklu motorlarda, zorlasa dengeli bir şekilde dönecektir. İki yönde de döndürün.
4- Dönmüyorsa veya dönmede zorlanıyorsa motor kablolarını kontrol edin. Soketli/konektörlü ise kablosunu çıkartarak döndürmeye çalışın. Kendinden kablolu ise kablo uçlarının birbirine temas edip etmediğini kontrol edin. Temas varsa giderin ve şaftı döndürme adımıunı yineleyin. Kablodaki bu temas motoru elle döndürmenizi zorlaştıracaktır. Bu özelliği kullanarak aşağıda kablşo sıralaması bulmak gibi başka uygulamalar da anlatacağız. Eğer teması giderince veya kabloyu çıkartınca dönme dengeli hale geldi ise motor sağlam demektir. Sorun kablodadır.
5-Son olarak eğer içinize sinmedi ise benzer veya eşdeğer 2 step motoru kablolarından birbirine bağlayın. Kablolar aynı sıralamada bağlanmalıdır. Kırmızı kırmızıya sarı sarıya gibi. Daha sonra bir step motorun şaftını elinizle hızlı hızlı çevirin. Siz bir step motorun şaftını çevirdikçe bağlı olan diğer step motorun şaftı da dönüyorsa motorlar çalışıyor demektir.
GİTTİGİDİYOR MAĞAZAMIZDAN 2. EL STEP MOTORLAR BULABİLİRSİNİZ
4- STEP MOTORLAR İÇİN PRATİK KABLO SIRALAMASI BULMA YÖNTEMLERİ
İster ikinci el olsun ister sıfır olsun kullanmak istediğimiz step motorların kablo sıralamalarını bilmemiz gerekir. Genel olarak 3d yazıcı, birçok robotik uygulama veya cnc pğrojesinde 4 kablolu motor girişi olan sürücü veya kartlar kullanılır. Peki aldığımız step motor 6 kablolu ise veya 4 kablolu olsa bile hangi sıralama ile kabloları takacağımızı bilmiyorsak ne yapmalıyız? Step motor kablo sıralamalarını bulmak için 3 pratik yöntem anlatacağız.
1-Multimetre Kullanarak Step Motor Kablo Sıralamasının Bulunması
Multimetremizi kısadevre moduna alıyoruz. Multimetrenin bir probunu, ister 6 kanlolu olsun ister 4 kablolu olsun step motor kablosunun herhangi birine değdiriyoruz. Multimetrenin diğer probunu ise tek tek diğer kablolara değdiriyoruz. Birbiri ile kısadevre olan kabloları tespit etmeye çalıuşıyoruz. Kısa devre olan kablolar yan yana gelecek şekilde 2 grup kabloyu yan yana getirdiğimizde step motorun kablo sıralaması karşımızda oluyor.
Bu yöntem pratikte kolay olsa da hem multimetre (ölçü aleti) gerektirdiği için hem de anlatası zor olduğu için tercih edilmeyebilir.
2-Led Kullanarak Multimetresiz Step Motor Kablo Sıralaması Bulmak
Bu yöntem multimetre ihtiyacını ortadan kaldırıyor. Özellikle motor kablosunun ucunda led bacaklarını sokabileceğimiz bir konektör varsa oldukça kullanışlı ve keyifli bir yöntemdir. Bu yöntemin temel aldığı mantık ise step motorların şaftını döndürdüğümüzde elektrik üretmesidir. Bu elektrik ile led lamba yakarak kablo sıralaasını bulabiliriz.
Bu yöntemde bir adet led lambayı 6 veya 4 kablolu step motorun herhangi iki kablosuna bağlıyoruz. Daha sonra step motorun şaftını elimizle hızlı hızlı çeviriyoruz. Bu şekilde ledi yakmayı başardığımız kablo çiftleri yan yana gelecek şekilde yerleştirildiğinde step motor kablo sıralaması karşımızda oluyor.
3-Multimetresiz Ledsiz Elle Step Motor Kablo Sıralamasını Bulmak
Bu yöntem step motor kablo sıralamasını bulmanın en pratik yöntemidir. Bu yöntemde led veya multimetreye/ölçü aletine ihtiyaç duymazsınız.
Öncelikle step motorun kablo uçlarını soyun ve birbirine temas etmediklerinden emin olun. Daha sonra step motorun şaftını elle çevirin. Ardından step motorun herhangi iki kablo ucunu birbiri ile temas ettirin. Yine motor şaftını elinizle çevirin. Birbiri ile temas ettiğinde motor dönmesini zorlaştıra kablolar yan yana gelecek şekilde yerleştirildiğinde step motor kablo sıralaması karşınızda duruyor olacaktır.
NOT1: Bu yöntemlerle step motorun kablo sıralamalarını bulabilirsiniz. Bu sıralama ile motoru kartınıza veya sürücünüze bağladığınızda motor dönecektir. Fakat istenilen yönün tersine dönme durumu da olabilir. Bu durumda bulduğunuz kablo sıralamasını tam tersi yönde bağlayarak motor dönüş yönünü değiştirebilirsiniz. Örneğin kablo sıralamanız 1-2-3-4 diye düşünürsek bu sıralamayı 4-3-2-1 şeklinde değiştirerek motor yönünü değiştirebilirsiniz.
NOT2: Bu step motor kablo sıralamasında A1 B1 A2 B2 kablolarını değil kablo sıralamasını bulmuş olursunuz.
NOT3: NEMA 17, NEMA 23 NEMA 34 isimlendirmeleri step motorun geometrisi ile alakalıdır. Bahsedilen yöntemler bu motorlar ve diğer birçok step motor için geçerlidir.
5- İKİNCİ EL STEP MOTOR TEKNİK BİLGİLERİNE ULAŞMAK
İster ikinci el olsun ister sıfır olsun kullandığınız motorun teknik bilgilerine ihtiyaç duyabilirsiniz. Bunun için motor etiketinde bulunan motor kodunu kullanarak internet üzerinde araştırma yapmanız gerekmektedir. Bu kodu kullanarak step motora ait datasheete ulaşabilir ve üretici firmanın belirttiği teknik bilgileri edinbebilirsiniz. Motor torku yani sağlayacağı güç hakkında bilgi edinmek için bu araştırayı yapmanız gerekmektedir.
GİTTİGİDİYOR MAĞAZAMIZDAN 2. EL STEP MOTORLAR BULABİLİRSİNİZ
